Yunan Mitolojisinde Medusa
Yunan mitolojisinde Medusa’nın söylencesi, Akrep vurgularıyla doludur. Medusa, derinliklerde saklanmış Phorkus* ile deniz canavarı Keto**’dan meydana gelmiş, üç Gorgon’dan biridir. Çok güzel bir kız olan Medusa, Athena tapınağında rahibe olarak yaşar. Denizler tanrısı Poseidon, Medusa’yı görünce aşık olur ve tutkusuna yenilerek Medusa’ya zorla sahip olur. Athena bu olayı duyunca oldukça hiddetlenir, kıskançlık içinde Medusa’ya ceza vermeye karar verir. Sadece Medusa’yı değil, kız kardeşlerini de ifrite çevirir.
Michelangelo Caravaggio, Medusa, 1597, Uffizi, Florence
Bu üç kız kardeş (Sthenno, Euryale, Medusa) kimsenin bakmak istemediği bir çirkinlikte olurlar. Medusa’ya bakan taşa döner. Saçları yılanlarla örülü, alnında yaban domuzu dişleri olan Medusa, diğer kız kardeşlerinin aksine ölümlüdür. Etrafa korku salar. Ancak kahraman Perseus, zırhını ayna gibi kullanarak Medusa’nın bakanı taşa döndüren bakışlarından kaçmayı başarmış, başını kesmiştir. Akan kandan Khrysaor ile Pegasos (kanatlı at Pegasos) doğar. Perseus, Gorgo Medusa'nın kellesini heybesine yerleştirdiği gibi uçarak ayrılır oradan. Bu arada uyanan iki kızkardeş Gorgo'lar, onu izlemeğe koyulurlar. Ama Hades'in başlığı görünmez kıldığı için yakalayamazlar Perseus'u.
Olympia'dan Kanatlı Gorgoneion (Olympia B 110), orijinal olarak apotropaik bir kalkan dekorasyonu, M.Ö. 6. yy öncesi (Wikipedia)
Anlatılan bir başka söylenceye göre, Medusa Poseidon ile kendi rıza ile birlikte olmuştur. Hatta şu ifade geçer: “Poseidon, Gorgo Medusa ile bahar çiçekleri arasında, pamuk gibi çimenler üstünde çiftleşirlermiş.”
Hesiodos*** ise Medusa’yı şöyle tanımlar (Theog. 274 vd.):
“Gorgo'ları da doğuran Keto'dur
ünü büyük Okeanos'un ötesinde,
geceyle gündüzün sınırlarında otururlar
ince sesli Batı kızlarının yurdunda;
Sthenno, Euryale ve bahtsız Medusa;
Medusa ölümlüydü, oysaki kız kardeşi
ne ölüm bileceklerdi, ne ihtiyarlık.
Buna karşılık yalnız Medusa girdi
masmavi yeleli tanrının koynuna
Bahar çiçekleriyle dolu taze çimenlerde.”
Pallas Athena ve Medusa’nın Şifası
Zeka, savaş, barış, strateji ve bilgeliği temsil eden bakire tanrıça Athena, tasvirlerinde genellikle baştan aşağı silahlıdır. Başında miğfer; sol elinde, ortasında Perseus'un öldürdüğü Medusa'nın başı bulunan bir kalkan; göğsünde yine Medusa başlı bir zırh bulunur.
Leonidas Drosis, 19.yy, Pallas Athene vor der Akademie der Wissenschaften
Pallas Athena’nın şifalandırmayla olan ilişkisi mitolojide Medusa ile ilişkilendirilir. Athena’nın kalkanının üzerinde bir yılan figürü vardır. Yılan, dönüşümün dolayısıyla iyileşme ve şifa simgesidir. Söylenceye göre kahraman Perseus, Athena’nın yardımıyla Medusa’yı öldürmüş ve zafer kalkanı Athena’ya verilmiştir. Mitologlar Athena ile yılan arasında bağlantının birçok uygarlıkta yinelediğini belirtir. Robert Grave Athena’nın Yunan dünyasında Mısırlı yılan tanrıça Neith’in yeniden varlık bulmuş hali olduğunu söyler. Arkeoloji profesörü Martin Persson Nilsson ise, Athena’nın orijinin Minoan domestik yılan tanrıça olduğunu iddia eder.
SÖZLÜK:
Phorkhus*: Deniz tanrılarından Pontos ile Gaia’nın oğludur. Kız kardeşi Keto ile evlenmiştir.
Keto**: Gaia (Toprak Ana)’nın Pontos (Deniz) ile birleşmesinden doğmuştur.
Hesiodos***: Yunan didaktik şiirinin babası olarak bilinen, bilim insanlarınca MÖ 750-650'li yıllarda aktif olduğu düşünülen ünlü ozan.
KAYNAK:
Mitolojik Astroloji & Psikoloji, G.Bulut
Asteroid Tanrıçalar, D. George, D.Bloch
Mitoloji ve İkonografi, B.Cömert
Mitoloji Sözlüğü, A. Erhat